In Duitsland (Reerdigung) en Amerika (natural organic reduction) wordt deze vorm van lijkbezorging al toegepast en de Stichting Veraarden onderzoekt, moedigt aan en wil het proces van legaliseren in Nederland stimuleren. Om het publieke debat gaande te houden rondom deze nieuwe vorm van lijkbezorging organiseert de Stichting Veraarden regelmatig bijeenkomsten.

Panel van experts

Tijdens de bijeenkomst gingen vier specialisten in hun vakgebied in op de vraag: wat kunnen we met deze gecomposteerde aarde? De aanwezige panelleden waren:

- Babette Rump: filosoof, ethicus en arts infectieziekten

- Wim van den Hengel: biologisch melkveehouder en boerderijcomposteerder

- Quinten Messemaker: ecoloog en regeneratieve voedselbostuinder

- Noraly Roozendaal: ontwerper en eigenaar zelfplukbloementuin

Terug in de kringloop

Tijdens het panelgesprek gingen de leden dieper in op ethische, filosofische en praktische vragen rondom het gebruik van deze aarde. Zo kan de aarde gebruikt worden in bloementuinen, die een herinneringsplek kunnen vormen. De aarde zou gebruikt kunnen worden in verschraalde natuurgebieden of kan aan nabestaanden worden meegegeven voor in eigen tuin of erf. Of op een circulair agrarisch bedrijf kan deze aarde terug in de kringloop worden gebracht.

We onderzochten meerdere realiteiten waarin het proces van veraarden een plek nodig heeft. Hoe veilig is het gebruik van deze gecomposteerde aarde? Zou het vermengen van deze gecomposteerde aarde met landbouwcompost helpen bij de acceptatie? Waar liggen persoonlijke grenzen op het gebied van integriteit? Kan een gemeenschap of community zelf bepalen wat er met de leden gebeurt na overlijden? Wat voor de ene persoon heel natuurlijk of logisch aanvoelt kan voor een ander veel te ver gaan. Dit gesprek diende als input voor veertien groepen, die op deze dag met elkaar in gesprek gingen.

Thema’s

De negentig deelnemers gingen met elkaar in gesprek op vier thema’s; het gebruik van de gecomposteerde aarde voor voedselverbouwing, gecomposteerde aarde in eigen tuin, welke vragen leven er in de samenleving als het gaat over deze gecomposteerde aarde en wat zou je willen dat er gebeurt met jouw eigen gecomposteerde aarde of die van een dierbare? Het leverde prachtige gesprekken op en een rijk palet aan vragen die nog beantwoord en uitgezocht kunnen worden. Bij veel van de deelnemers ontstond de behoefte om vaker met elkaar in gesprek te gaan over hun levenseinde en uitvaart. Soms specifiek over veraarden, de bijeenkomst gaf veel ruimte voor gesprekken over de dood en wat er daarna met ons lichaam mag gebeuren.

Vragen vanuit de samenleving

Vanuit de groepjes heeft de Stichting Veraarden veel vragen opgehaald. Enkele van deze vragen zijn:

-          Hoe veilig is het proces van composteren en gaat het altijd goed?

-          Medicijngebruik en wat komt er van in de gecomposteerde aarde terecht?

-          Hoe houdt je het proces waardig, moeten mensen bloot zijn bij composteren?

-          Mag ik zelf kiezen voor dit proces en waarom mag het nu nog niet?

-          Willen we voedsel verbouwen op deze compost, is dat wenselijk?

-          Hoe vul je het “lange” proces van composteren in?

-          Wat zijn de gevolgen voor de uitvaartbranche?

Op sommige van deze vragen is er door de ervaringen uit Duitsland en Amerika al een antwoord, andere vragen zijn meer ethisch van aard en vragen om een debat in de samenleving. De Stichting Veraarden wil graag ruimte scheppen, voor deze vragen en het gesprek daarover gaande houden.

Stand van zaken van veraarden in Nederland

In 2024 wordt de wet op de lijkbezorging aangepast. In deze aanpassing is nu een toetsingskader voorzien, waarbij nieuwe vormen van lijkbezorging getoetst kunnen worden. In dit toetsingskader wordt iets gezegd over de veiligheid, de waardigheid en duurzaamheid van de lijkbezorging. Wanneer deze wet exact wordt aangepast is nog niet bekend. Wilt u op de hoogte gehouden worden schrijf dan in voor de nieuwsbrief van de Stichting Veraarden.

Spike van der Steen van Spikes Fotografie was aanwezig om een beeldverslag te maken van deze bijeenkomst.