Designer Hannah Melis deed onderzoek naar een rituele vormgeving van veraarden.

Hoe kan veraarden vormgegeven worden als een waardig alternatief voor lichaamsbestemming na overlijden? Dit vormde de onderzoeksvraag voor de Belgische designer Hannah Melis. Ze ontwierp een draagbaar en afscheidsdoek, die samen een dragend artefact vormen in de rituelen van het veraardingsproces. Van 19-27 oktober 2024 is haar ontwerp te zien op de Dutch Design Week in Eindhoven.

“Binnen mijn onderzoek vind ik het belangrijk om nabijheid en toenadering tot de overledene te ondersteunen. Daarom streef ik ernaar het begin van het humusatieproces vorm te geven als een betekenisvol moment voor naasten om samen te komen en afscheid te nemen.”

Hannah Melis

Ontwerpend onderzoek

Het onderzoek van Hannah startte met een gedetailleerde exploratie van het veraardingsproces en het schetsen van artefacten die voor dit proces nodig zijn. Hiervoor sprak ze met ervaringsdeskundigen uit zowel België (Stichting Metamorfose), Nederland (Stichting Veraarden) als Duitsland (Meine Erde). Het voornaamste artefact van haar onderzoek werd een draagbaar, waarmee een overledene niet alleen in de veraardingscocon kan worden gelegd, maar dat ook dient als omhulling van het lichaam. Deze exploratie mondde uit in het maken van scenario’s en schaalmodellen.

Om waardevolle input en feedback te krijgen, zette Hannah vervolgens samenkomstmomenten op in de vorm van workshops. Enerzijds met uitvaartprofessionals om te begrijpen hoe het veld in elkaar zit, waar de noden en wensen zitten en wat haalbaar is. Anderzijds betrok zij ook “gewone mensen”, stervelingen. Aan de hand van de scenario’s en schaalmodellen opende Hannah met hen het gesprek over veraarden, waarbij de deelnemers ook zelf verbeeldingsoefeningen kregen. Dit participatief luik had als werking dat ervaringen en inzichten werden gedeeld, praktische en emotionele vereisten werden besproken en dat drempels werden blootgelegd.

In de laatste fase finaliseerde Hannah het ontwerp. Het eindontwerp bestond uit een herinzetbare draagbaar die rust op beukenhouten poten, gecombineerd met een zachte wollen wade die het lichaam van de overledene omhult tijdens de start van het veraardingsproces. De wade wordt gesloten met een eenvoudig rijgsysteem.

“Naast het verzachten van drempels binnen het proces, richt mijn onderzoek zich op de mogelijke invullingen van een humusatieafscheid. Het faciliteren van toenadering en vertraging staan hierbinnen centraal. Door betekenisvolle handelingen en rituelen bij de start van het humusatieproces te ontwerpen en te suggereren, wil ik naasten samenbrengen en hen structuur bieden in dit moeilijke moment.”

Hannah Melis

Van 19-27 oktober 2024 is het ontwerp van Hannah Melis te zien op de Dutch Design Week in Eindhoven. Haar volledige masterscriptie is te lezen en bewonderen via de knop hieronder.